Jak pozbyć się karaczanów?

Zwalczanie karaczanów

Skuteczne zwalczanie prusaków i karaluchów wymaga przeprowadzenia obserwacji pomieszczeń i właściwej oceny problemu. Wymaga również wyboru odpowiednich metod zwalczania obejmujących użycie różnych środków na karaluchy.

Zabiegi higieniczne
Aby skutecznie pozbyć się karaluchów należy podjąć kroki aby uniemożliwić dostęp tym owadom do pożywienia i wody. Regularnie sprzątać kuchnie i łazienki, usuwać resztki pokarmów do szczelnych pojemników, pokarmy przechowywać w szczelnych pojemnikach. „Szczelność” naszego mieszkania jest niezwykle ważna. Prusaki i karaluchy przemieszczają się z lokalu do lokalu szparami wokół rur, kratkami wentylacyjnymi, pęknięciami w murze, chętnie ukrywają się w dostępnych szparach i szczelinach np. pod płytkami w łazience.

Zobacz wszystkie produkty do zwalczania karaluchów.

Zwalczanie środkami na prusaki
Zwalczanie przy użyciu preparatów na karaluchy można przeprowadzić następującymi metodami:
- opryskiwanie powierzchni, po których biegają karaczany. Preparaty na prusaki dostępne są jako gotowe do użycia w spryskiwaczu lub w formie koncentratów do przygotowywania oprysku i stosowania przy pomocy opryskiwacza. Dostępne są też aerozole na owady biegające.
Skuteczność tej metody w znacznym stopniu zależy od doboru właściwego preparatu na karaczany i dokładnego zabiegu. Owady i ich jaja są przeważnie ukryte i dlatego insektycyd musi być tak zastosowany, aby dostał się do tych kryjówek i tam pozostał nienaruszony przez okres rozwoju danego gatunku. Dlatego bardzo często niezbędne jest powtarzanie tego zabiegu w miarę potrzeby.
- zastosowanie preparatów w postaci przynęty na prusaki – żeli na karaluchy jest obecnie najskuteczniejszą i najbardziej efektywną metodą zwalczania karaczanów. Małe porcje trutki umieszczane są w miejscach niewidocznych dla człowieka, a tam gdzie żyją i biegają karaczany jest przez nie zjadana. Owad ginie po pewnym czasie ( 24 – 48 godzinach) pozostawiając po sobie w różnych miejscach odchody również zawierające truciznę ( nie jest ona rozkładana w układzie trawiennym owada). Jak wcześniej podano kał owadów jest również zjadany przez prusaki - kolejne osobniki ulegają zatruciu. Mechanizm taki zwany efektem domino lub efektem kaskadowym pozwala na aktywne przenoszenie trutki z miejsc wyłożenia do miejsc gniazdowania i gromadzenia się prusaków i karaluchów, co w efekcie daje prawie całkowitą eliminację karaczanów. Co pewien okres należy dokładać żel tak, aby cały czas był on dostępny dla kolejnych, zawleczonych z zewnątrz karaluchów bądź prusaków. Preparat w postaci żelu na karaczany można wykładać bez zbytnich przygotowań obiektu.
Dotychczas zwalczanie karaczanów było bardzo uciążliwe i w praktyce pozbycie się ich było niemożliwe. Wykonywane zabiegi dezynsekcyjne ograniczały problem na pewien czas, jednakże w stosunkowo niedługim czasie populacja owadów odradzała się, stanowiąc poważny problem higieniczny. Wraz z pojawieniem się nowoczesnych preparatów do zwalczania karaczanów w postaci żelu problem tych owadów w Europie Zachodniej stracił na znaczeniu. Zastosowanie preparatu w postaci żelu w Wielkiej Brytanii umożliwiło likwidację problemu prusaków w mieszkaniach komunalnych zarządzanych przez władze miejskie i jednocześnie ograniczyło liczbę odszkodowań, jakie były wypłacane mieszkańcom za niehigieniczne warunki zamieszkiwania, za co odpowiedzialne były te władze. Przy użyciu preparatu w postaci żelu zlikwidowano problem prusaków i karaluchów wszędzie tam gdzie dotychczas było to niemożliwe – np. w restauracjach, szpitalach.
Stosowanie żelu jest powszechne w wielu krajach Europy. We Francji i w Niemczech zwalczanie karaczanów przy użyciu tej metody znacznie ograniczyło problem występowania karaczanów. Nie są to już szkodniki numer jeden.
Należy pamiętać aby podczas stosowania preparatu na prusaki w postaci żelu nie stosować żadnych innych środków chemicznych na karaluchy. Trzeba być cierpliwym i poczekać kilka dni aż żel na prusaki zacznie skutecznie zwalczać karaczany. Stosowanie innych preparatów chemicznych może znacznie obniżyć jego skuteczność gdyż jest to trutka pokarmowa na karaczany i muszą one mieć do niej swobodny dostęp. Jeżeli zauważymy że trutka na prusaki jest zjedzona to należy ją uzupełnić.
Trutki w żelu na karaluchy i prusaki dostępne są w specjalnych karmnikach bądź w strzykawkach gotowe do wyłożenia.

Znaczenie sanitarne i szkodliwość karaczanów

Karaczany są mocno związane ze środowiskiem człowieka, pożywieniem i odpadami. Jedzą praktycznie wszystko – substancje fermentujące, odpady kloaczne, włosy, skórę, papier, tapety, kał, a przede wszystkim żywność człowieka. Występujące w szpitalach żerują na odpadach pooperacyjnych, bandażach i innych potencjalnie zainfekowanych materiałach. Badania wykazały, że w układzie trawiennym karaczana występuje flora bakteryjna zbliżona do tej, jaka znajduje się w środowisku jego życia. Ponadto karaczan może przenosić zarazki chorobotwórcze na swoim ciele, a przede wszystkim na odnóżach. Owady te są wszędobylskie, biegają po pożywieniu, powierzchniach do przygotowywania żywności, naczyniach pozostawiając wszędzie zarazki. Ponadto żywiąc się wydzielają zainfekowane substancje i pozostawiają odchody. W ten sposób rozprzestrzeniają organizmy chorobotwórcze. Karaczany są potencjalnymi roznosicielami takich chorób jak: czerwonka, cholera, dyfteryt, tyfus i inne. Przenoszą grzyby wirusy, bakterie, jaja glist, pierwotniaki, są gospodarzami pośrednimi niektórych gatunków płazińców.
Należy jednak stwierdzić, że brak jest jednoznacznych dowodów świadczących o tym, że karaczany są bezsprzecznie sprawcą tych i innych chorób, ponieważ różne czynniki chorobotwórcze mogą być transmitowane w różny sposób i różnymi drogami. Niektóre badania laboratoryjne i logika wykazują, że tam gdzie karaczany mają kontakt z czynnikami chorobotwórczymi, pożywieniem i ludźmi nie należy ich obecności lekceważyć. Karaczany i ich kał mogą wywoływać reakcje alergiczne, szczególnie wśród alergików- astmatyków. Reakcja może wynikać ze spożycia lub wdychania produktów pochodzących od karaczanów obecnych w powietrzu. Karaczany uszkadzają artykuły spożywcze, zanieczyszczają je odchodami i wylinkami. Żywność może uzyskiwać charakterystyczny zapach wynikający z ich kału, wydzielin gruczołów ślinowych lub odwłokowych lub z martwych ciał.
Karaczany ze względu na swój wygląd, sposób bytowania, charakterystyczny „ciężki” zapach mogą wywoływać u ludzi obrzydzenie a nawet strach – entomofobię.

Karaczany
Rząd: karaczany ( Dictyoptera)

Ponad 4000 gatunków występujących w różnorodnych warunkach, najczęściej w środowisku ciepłym i wilgotnym praktycznie we wszystkich strefach klimatycznych. Owady najczęściej uskrzydlone, pozostały prawie niezmienione od ponad 320 milionów lat, dlatego uważane są jako jedne z najprymitywniejszych, współczesnych owadów. Tylko nieliczne żyją w bezpośrednim kontakcie z człowiekiem. Wielkości wahają się od kilku milimetrów do kilkunastu centymetrów, ciało owalne, grzbietobrzusznie spłaszczone, ubarwione w kolorach ciemnych – brązowych a nawet czarnych. Mała głowa z długimi, biczykowatymi czułkami i gryzącymi narządami gębowymi, mocne długie nogi, skrzydła przednie są na ogół wąskie i przekształcone w pokrywy z dobrze rozwiniętymi żyłkami a tylne szerokie i błoniaste, składane pod przednimi. Karaczany żyjące w krajach tropikalnych mogą aktywnie latać szczególnie nocą, w krajach chłodniejszych rzadko zdarza się, aby mięśnie skrzydeł poruszały nimi aktywnie. Niektóre gatunki np. Karaczan wschodni (Blatta orientalis) mają bardzo zredukowane skrzydła, dlatego nigdy nie latają. Dobrze rozwinięty tułów podtrzymuje trzy pary mocnych odnóży, często pokrytych grubymi włoskami lub szczeciną, zakończonych parą pazurków, a niekiedy również z poduszeczkami. Na odnóżach mogą znajdować się przylgi.
Karaczany przechodzą metamorfozę niecałkowitą. Charakterystyczne jest to, że karaczany składają jaja do kokonów zwanych ootekami. W zależności od gatunku w ootece może znajdować się od 12 do 50 jaj. Jaja złożone w ootece są zabezpieczone przed wysychaniem. Kokon stanowi również barierę ochronną dla insektycydów. Z jaj wykluwają się nimfy pierwszego stadium – bezskrzydłe miniatury dorosłych osobników. Zaraz po wykluciu zewnętrzny szkielet jest bardzo miękki, koloru białego, ale bardzo szybko twardnieje i ciemnieje. W zależności od gatunku karaczany mogą mieć od 5 do 12 stadiów nimfalnych zanim przeobrażą się w osobnika dorosłego.
Środowisko życia karaczanów:
Nieco ponad 50 gatunków karaczanów w różnych częściach świata związało się ze środowiskiem człowieka, ale tylko kilka opanowało cały kontynent i stały się poważnymi szkodnikami. Karaczany są powszechne w produktach handlowych związanych z produkcją i handlem żywnością. Występują powszechnie w wielokondygnacyjnych budynkach mieszkalnych, ale również są spotykane w domach jednorodzinnych. Żyją gromadnie, prowadzą życie nocne, a w ciągu dnia kryją się w zakamarkach i szczelinach, wokół zlewów, rur, kuchni, za kredensami lodówkami, w szufladach i szafkach, rozdzielniach i puszkach elektrycznych itp. Dotychczas powszechne były w budynkach z czynnymi zsypami, ale wszelkie instalacje centralnego ogrzewania, wentylacyjne i wodne przechodzące pionowo przez wiele kondygnacji są ich sprzymierzeńcem.
Porażenie następuje poprzez zawleczenie jaj postaci larwalnych bądź dorosłych osobników przynoszonych z innych obiektów. Same mogą również aktywnie zasiedlać nowe obiekty migrując po zewnętrznych ścianach budynku, rynnami, kanałami wentylacyjnymi, pionami kanalizacyjnymi itp.
W północnej Europie, w naszej strefie klimatycznej, najpospolitsze gatunki to Blattella germanica, i Blatta orientalis. Zdarza się, że występują razem, lecz B. germanica preferuje środowiska cieplejsze i wilgotne np. budynki ogrzewane centralnie, a ze względu na to, ze doskonale przemieszcza się po pionowych, nawet gładkich powierzchniach spotykany jest na wszystkich kondygnacjach budynków. B. orientalis częściej występuje w chłodniejszych, mniej wilgotnych miejscach np. w piwnicach kanałach. Słabo się wspina, dlatego chętnie zasiedla dolne kondygnacje. Gatunki P. americana i P. australasiae to gatunki tropikalne i subtropikalne. W klimacie umiarkowanym mogą być spotykane w portach i ładowniach statków.


Rodzina Blattidae
Charakterystyka gatunków:

Blattella germanica –prusak zwany także francuzem, żółtym karaluchem, karakonem, karaczanem perskim, i persakiem pochodzi z południowej Azji. Rozpowszechniony jest na całej kuli ziemskiej. Owad bardzo ruchliwy
Dorosłe osobniki długości 10-15 mm, koloru żółto-brązowego z dwoma podłużnymi, ciemnymi paskami na przedtułowiu. Samica nieco większa od samca. Na końcu wyraźnie segmentowanego odwłoka wyrastają pierwotne wyrostki zwane cerci. Skrzydła ma dobrze rozwinięte zarówno samiec jak i samica, ale nie latają aktywnie. Aparat gębowy gryzący. Odnóża zaopatrzone w przylgi i pazurki umożliwiają poruszanie się tych owadów po gładkich powierzchniach.

Biologia i rozwój prusaka

Po około 10 dniach od przeobrażenia się w stadium dorosłe następuje kopulacja - u samicy na ogół tylko jeden raz w ciągu całego życia i produkuje ona w odstępach miesięcznych 4-8 ootek z jajami. Każda ooteka jest długości 6mm, grubościenna, bardzo odporna i dobrze chroniąca 30 -35 jaj. Samica nosi ooteki do czasu przed wylęgiem nimf - w zależności od temperatury 2,5 do 4 tygodni. Tuż przed wylęgiem chowa je w pobliżu pożywienia dla nimf, które przechodzą następnie 5-7 linień aż osiągną stadium dorosłego karaczana. Okres ten trwa w zależności od temperatury od 40 dni ( przy 30º C) do 170 dni (przy 22ºC). Dorosłe osobniki żyją około 4 do 6 miesięcy. Samice żyją dłużej od samców. Prusaki są bardzo mało odporne na niskie temperatury. Już temperatura minus 2 stopnie zabija prusaki
W ciągu dnia prusaki ukrywają się w szczelinach i szparach ścian i podług, najchętniej w pomieszczeniach ciepłych, wilgotnych. Wychodzą na żer w nocy. Jeżeli spotykane są także w ciągu dnia to oznacza to, że mamy do czynienia z bardzo dużą populacją tych owadów. Można je spotkać w kuchniach, piekarniach, ciastkarniach, na stołówkach i w restauracjach. Spotykane są także w budynkach inwentarskich, zakładach produkujących żywność. Prusaki są w zasadzie wszystkożerne, w ich diecie można znaleźć szeroką gamę artykułów spożywczych: buraki, marchew, ziemniaki, kapustę, wszelkie owoce, słodycze, czekolady, pieczywo, mięsa, tłuszcze oraz odpadki artykułów spożywczych. Preferują pokarm miękki i wilgotny, nie pogardzą papierem, watą, kałem, padliną i martwymi owadami. Zjadają również padłe osobniki swojego gatunku, co zostało wykorzystane w jednej z metod zwalczania tych owadów. W gospodarstwach rolnych obok wymienionego wcześniej pożywienia mogą zjadać ziarna zbóż, szczecinę czy skórę. Spożywają wydzielając najpierw soki trawienne na pokarm a następnie rozdrabniają go gryzącym aparatem gębowym i połykają. Prusaki nie są wrażliwe na głód, mogą przetrwać bez jedzenia nawet 40 dni. Samice noszące kokon prawie w ogóle się nie odżywiają. Widocznym śladem ich bytowania są pozostawione czarne paski odchodów.


Blatta orientalis – karaczan wschodni, zwany również karaluchem lub Szwabem jest owadem znacznie większym od prusaka. Dorosłe osobniki

o długości 20-28 mm są koloru ciemno-brązowego niemal czarnego. Samiec jest mniejszy od samicy. Samica i samiec różnią się budową skrzydeł. U samca nakrywają one dwie trzecie odwłoka natomiast u samicy są szczątkowe. Dorosłe osobniki słabo poruszają się po gładkich pionowych powierzchniach ze względu na bardzo zredukowane poduszeczki na stopach. Z tego powodu znajdowany jest głównie na powierzchniach poziomych. B. orientalis preferuje niższe temperatury od prusaka i dlatego częściej można go znaleźć w piwnicach, na parterach budynków i również w chłodniejszych częściach pomieszczeń kuchennych czy łaźniach. Czasem może być spotykany na zewnątrz budynków np. na dziedzińcach szpitali, w kanalizacji, systemach odwadniających. Ostatnio spotykany również w zabudowaniach hodowlanych. Żyjąc w węzłach cieplnych tolerują wyższe temperatury pod warunkiem stałego dostępu do wody np. z cieknących kranów. Charakterystyczny zapach, jaki towarzyszy obecności tych owadów wydzielany jest przez gruczoły skórne znajdujące się na odwłoku tego owada

Biologia i rozwój Karaczana wschodniego

Samica składa jaja w kokony w około dwa tygodnie po ostatecznym przeobrażeniu w osobnika dorosłego. W ciągu swojego życia (maksymalnie do 1 roku, przeciętnie 4,5 miesiąca) składa 5 do 10 ootek z jajami. Kokony są grubościenne, odporne na warunki zewnętrzne, długości około 12 mm, każdy zawiera do 16 jaj. Umieszczane są w miejscach ciemnych i wilgotnych, mogą być zagrzebywane w piasku lub okrywane szczątkami z otoczenia.
Mlecznobiałe nimfy lęgną się po 6-12 tygodniach, w kilka godzin po wylęgu larwy żółkną by po kolejnych lnieniach osiągnąć barwę ciemnobrązową, prawie czarną. Nimfy linieją 7-10 razy i w zależności od temperatury i wilgotności może to trwać od 10 miesięcy ( w temperaturze 30ºC i przy dużej wilgotności) do 4 lat. Samice mają więcej stadiów larwalnych od samców. Z każdym kolejnym linieniem rozwijają się skrzydła, czułki (u nimf krótsze niż u osobników dorosłych) i cerci.
Karaluchy wrażliwe są na działanie niskiej temperatury a jeszcze bardziej na brak wody i na małą wilgotność powietrza. Podobnie jak prusaki aktywne są nocą. W ciągu dnia kryją się w różnych szparach i szczelinach. Sposobem odżywiania nie różnią się od prusaków natomiast pozostawiają znacznie większe odchody podobne do mysich.

Periplaneta americana - karaczan amerykański jest największym synantropijnym karaczanem, osiąga długość 28-44 mm. Samiec i samica mają długie, dobrze rozwinięte skrzydła, nieco dłuższe u samca. Jest barwy ciemnobrunatnej, z jaśniejszym, żółtawym przedpleczem.
Karaczany tego gatunku preferują przebywanie w ciepłych, wilgotnych pomieszczeniach, żyją w magazynach artykułów spożywczych i miejscach przygotowywania żywności. W naszych warunkach klimatycznych praktycznie spotykany jest tylko w pomieszczeniach ogrzewanych. W cieplejszych krajach spotykany jest na zewnątrz w pobliżu wysypisk śmieci, w kanalizacji i systemach odwodnieniowych. Może latać, szczególnie nocą wokół latarni, wlatuje przez otwarte okna do pomieszczeń. Po powierzchniach poziomych szybko się porusza, natomiast nie potrafi wspinać się na pionowe ściany.

Biologia i rozwój

Karaczan amerykański ma najdłuższy cykl życiowy spośród dotychczas przedstawionych. Po około 10 dniach od ostatecznego przeobrażenia się w owada dorosłego samica składa ootekę z około 15 jajami. Po kilku tygodniach wykluwają się nimfy. Poprzez 9 do 13 lnień rozwija się owad dorosły. Okres ten trwa normalnie 6 do 9 miesięcy, ale w przypadku niesprzyjających warunków a w szczególności przy obniżonej temperaturze może się przedłużyć nawet do 4 lat. Dorosłe żyją 21 do 24 miesięcy a samica w ciągu swojego życia może złożyć do 70 kokonów. W temperaturze poniżej 5ºC larwy i osobniki tego gatunku giną.

Periplaneta australasiae – Karaczan australijski

W skali świata jest to drugi pod względem ważności gatunek karaczana występujący na świecie. Jednak w warunkach klimatu umiarkowanego nie jest to gatunek powszechny. Z wyglądu podobny do P. americana jednak od niego mniejszy - 30-35 mm. Ubarwienie ciemnokasztanowe z żółtym obrzeżem przedplecza. W krajach ciepłych aktywnie lata. Preferuje środowisko o dużej wilgotności i wysokich temperaturach i żyje na zewnątrz, ale zawsze wokół człowieka. W krajach o klimacie umiarkowanym może być spotykany w ogrzewanych szklarniach powodując uszkodzenia roślin. Rozwój tego gatunku podobny jest do P. americana ale trzeba zaznaczyć, że krótszy.
Supella longipalpa (Supella supellectilium) Zwany karaczanem brązowo paskowanym dotychczas nie odgrywał większego znaczenia w Europie. Jest jednym z podstawowych szkodników w krajach tropikalnych i został zawleczony do Ameryki Północnej i Australii a ostatnio pojawił się w Europie. W budowie i rozwoju bardzo podobny do B. germanica. Kolor ciała różny, od ciemnożółtego do ciemnobrązowego.

Autor APP 

do góry
Sklep jest w trybie podglądu
Pokaż pełną wersję strony
Sklep internetowy Shoper.pl